Share Bookmark

Prof Pieter Sjoerds Gerbrandy

Male 1885 - 1961  (76 years)    Has 37 ancestors and 2 descendants in this family tree.

Personal Information    |    Notes    |    Event Map    |    All

  •      
    Name Pieter Sjoerds Gerbrandy 
    Prefix Prof 
    Birth 13 Apr 1885  Goënga, Wymbritseradeel, Friesland, Nederland Find all individuals with events at this location 
    Gender Male 
    Death 7 Sep 1961  's-Gravenhage, Zuid-Holland, Nederland Find all individuals with events at this location 
    Prominent People (5) Click the arrow on the left to show/hide these 5 events. 
    Person ID I648556  Geneagraphie
    Last Modified 10 Jan 2019 

    Father Sjoerd Joukes Gerbrandy,   b. 20 Nov 1846, Baarderadeel Find all individuals with events at this locationd. 10 Oct 1904, Goënga, Friesland, Nederland Find all individuals with events at this location (Age 57 years) 
    Mother Jeltsje Pieters van der Zijl,   b. 10 May 1850, Goënga, Friesland, Nederland Find all individuals with events at this locationd. 28 Sep 1939, Leeuwarden, Friesland, Nederland Find all individuals with events at this location (Age 89 years) 
    Marriage 30 Apr 1870  Wymbritseradeel, Friesland, Nederland Find all individuals with events at this location 
    Family ID F284423  Group Sheet  |  Family Chart

    Family Hendrina Elisabeth Sikkel,   b. 26 Feb 1886, Hijlaard Find all individuals with events at this locationd. 4 May 1980, Apeldoorn, Gelderland, Nederland Find all individuals with events at this location (Age 94 years) 
    Marriage 18 May 1911  Amsterdam, Noord-Holland, Nederland Find all individuals with events at this location 
    Children 
    +1. NN Gerbrandy
    Family ID F284424  Group Sheet  |  Family Chart
    Last Modified 15 Jun 2009 

  • Event Map Click to hide
    Link to Google MapsBirth - 13 Apr 1885 - Goënga, Wymbritseradeel, Friesland, Nederland Link to Google Earth
    Link to Google MapsMarriage - 18 May 1911 - Amsterdam, Noord-Holland, Nederland Link to Google Earth
    Link to Google MapsProminent People - Minister van Justitie - 1939 - 1942 - Nederland Link to Google Earth
    Link to Google MapsProminent People - Minister van Koloniën - 1941 - 1942 - Nederland Link to Google Earth
    Link to Google MapsProminent People - Minister President - 1940 - 1945 - Nederland Link to Google Earth
    Link to Google MapsProminent People - Minister van Justitie - 1945 - Nederland Link to Google Earth
    Link to Google MapsProminent People - Minister voor Algemene Oorlogsvoering - 1942 - 1945 - Nederland Link to Google Earth
    Link to Google MapsDeath - 7 Sep 1961 - 's-Gravenhage, Zuid-Holland, Nederland Link to Google Earth
     = Link to Google Earth 
    Pin Legend  : Address       : Location       : City/Town       : County/Shire       : State/Province       : Country       : Not Set

  • Photos Photos (Log in)Photos (Log in)

  • Notes 
    • minister van koloniën, 1941-1942

      - advocaat (geassociëerd met mr. P.E. Briët) te Leiden, van 1911 tot 1914
      - advocaat en procureur te Sneek, van 1914 tot 1930
      - lid gemeenteraad te Sneek, van 1917 tot 1920
      - lid Provinciale Staten van Friesland, van 1 juli 1919 tot september 1930
      - lid Gedeputeerde Staten van Friesland, van 13 januari 1920 tot september 1930
      - hoogleraar handelsrecht, burgerlijk procesrecht en faillissementsrecht Vrije Universiteit te Amsterdam, van 26 september 1930 tot 9 augustus 1939
      - minister van Justitie, van 10 augustus 1939 tot 21 februari 1942
      - voorzitter van de ministerraad, van 3 september 1940 tot 23 juni 1945
      - minister van Koloniën ad interim, van 17 november 1941 tot 21 februari 1942
      - minister van Koloniën, van 21 februari 1942 tot 21 mei 1942
      - minister voor Algemene Oorlogsvoering, van 21 mei 1942 tot 23 februari 1945
      - minister van Justitie ad interim, van 23 februari 1945 tot 23 juni 1945
      - lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 27 juli 1948 tot 3 juli 1956
      - lid driemanschap inzake de Greet Hofmans-affaire, van 28 juni 1956 tot 24 augustus 1956, toel.: liet zich vanwege de benoeming in het driemanschap niet tot Tweede-Kamerlid beëdigen
      - Lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 oktober 1956 tot 20 maart 1959
      - minister van Staat, 5 april 1955
      - lid Centraal Comité A.R.P., van 1922 tot 1932
      - erelid Centraal Comité A.R.P., vanaf 1959
      - medewerker blad "De Meiboom", vanaf 1913
      - voorzitter huurcommissie te Sneek tot 1919
      - voorzitter Vereniging voor Christelijke Schoolonderwijs te Sneek
      - kantonrechter-plaatsvervanger te Sneek, van 11 februari 1914 tot 1930
      - plaatsvervangend commandant Bijzondere Vrijwillige Landstorm te Sneek, vanaf 15 september 1919
      - lid Staatscommissie inzake het socialisatie-vraagstuk (Staatscommissie-Nolens), vanaf 11 maart 1920
      - lid Hoge Raad van Arbeid
      - lid Radioraad, van 1927 tot 1937
      - lid Algemeen Programma-Commissie, omstreeks 1931
      - lid Economische Raad, van 1937 tot 1939
      - voorzitter Radioraad, van 1937 tot 8 augustus 1939
      - voorzitter Raad van Beheer NOZEMA (Nederlandsche Omroep-Zender Maatschappij), van 1937 tot 1940, toel.: medeoprichter
      - lid Pacific Ward Commission te Londen
      - belast met de reconstructie van het kabinet, van 1 juli 1941 tot 26 juli 1941, toel.: in Londen
      - kabinetsformateur, van 8 februari 1945 tot 22 februari 1945, toel.: in Londen
      - voorzitter Raad van Beheer NOZEMA, van 1945 tot 1958
      - voorzitter Raad voor Rechtsherstel, van 24 juni 1945 tot 1948
      - vice-voorzitter en lid Staatscommissie inzake herziening van de Nederlandse Burgerlijke Wetgeving, vanaf 3 december 1947
      - plaatsvervangend voorzitter Raad voor Rechtsherstel, vanaf 1948
      - voorzitter Radioraad, van 1950 tot 1 januari 1958
      - voorzitter Televisieraad, vanaf 1951
      - voorzitter subcommissie burgerlijke rechtsvordering
      - lid Raad van Commissarissen N.V. scheepswerf "Verolme"

      opleiding(en)
      lager onderwijs Christelijk-Nationale School te Gauw
      gymnasium-a en b Christelijk Gymnasium te Zetten (Gld.), van juli 1900 tot juli 1904, toel.: internaat
      onderwijzersopleiding Chr. Normaalschool te Sneek tot juli 1900
      - rechten (doctoraal) Vrije Universiteit te Amsterdam, van 1904 tot juli 1910, toel.: onderbreking in verband met militaire dienst
      - echtsgeleerdheid (gepromoveerd op dissertatie) Vrije Universiteit te Amsterdam tot 28 januari 1911
      - bijlessen Frans en Latijn
      - taallessen Engels Regent Institute te Londen, toel.: tijdens W.O. II

      - Hield zich als Tweede-Kamerlid onder meer bezig met justitie. Sprak ook regelmatig over buitenlandse politiek en Overzeese Rijksdelen.
      - Interpelleerde in 1950 de ministers s'Jacob en Van Maarseveen over de repatriëring van ex-KNIL-militairen (met name Ambonezen)
      - Interpelleerde in 1955 minister-president Drees over het vervoer van troepen door de Kon. Parketvaart Maatschappij
      - Stemde in 1955 als enige van zijn fractie tegen de ontwerp-Huurwet, omdat hij niet wenste te zwichten voor het machtswoord van het kabinet. Zijn tegenstem leidde mede tot de verwerping van het voorstel en tot een kabinetscrisis.
      - Stemde in 1957 als enige van zijn fractie tegen de ontwerp-Politiewet
      - Stemde in 1957 als enige van zijn fractie tegen het wetsvoorstel tot Goedkeuring van het verdrag inzake op oprichting van de E.E.G.
      Beëindigde in 1939 de zaak-Oss, waarbij minister Goseling in opspraak was gekomen, met de woorden "Weg Oss!". Hij dat, gezien de internationale spanningen, andere zaken prioriteit behoefden.

      wetenswaardigheden
      - Commandeerde de Sneker vrijwilligers die in 1918 naar Den Haag trokken om Troelstra's revolutiepoging te verijdelen
      - Was in 1929 kandidaat voor het ministerschap op O.K.W., maar was telefonisch niet bereikbaar, waarna Mr. Terpstra voor die post werd gevraagd
      - Werd in september 1940 door de koningin aangezocht als minister-president, vanwege zijn bereidheid om door te vechten voor herstel van de Nederlandse vrijheid
      - Inspirerend, onverzettelijk en daarom gerespecteerd leider van de Nederlandse regering in Londen, die dankzij zijn radiotoespraken via Radio Oranje een grote populariteit verwierf in bezet Nederland. Had ook een goede verstandhouding met Churchill.
      - Verloor later het vertrouwen van de koningin, omdat hij zich verzette tegen haar denkbeelden voor vernieuwing van het staatsbestel na de bevrijding
      - Trad als minister-president regelmatig eigenmachtig op, zonder overleg met zijn ambtgenoten en poogde enkele keren de positie van minister-president op te waarderen naar die van de Engelse Prime Minister. Vooral op het ontslag van Burger werd ernstige kritiek geuit (Albarda sprak van 'Perzische' staatszeden).
      - Werd in februari 1945 gehandhaafd als premier, gezien het prestige dat hij genoot bij de bondgenoten
      - Verzette zich na de oorlog krachtig tegen de soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië en pleitte voor erkenning van de Republiek der Zuid-Molukken
      - In 1946 medeoprichter van de Stichting Nationaal Comité "Handhaving Rijkseenheid"
      - Kwam op voor de Friese taal en cultuur
      - Trad als Kamer nogal eens solistisch op; verzuimde regelmatig bij fractievergaderingen en stemde vaak anders dan zijn fractie
      - Boeiend spreker, die zijn redevoeringen zowel met humoristische als met "krasse" opmerkingen verlevendigde
      - Werd op 3 februari 1953 als tweede ondervoorzitter van de Tweede Kamer gekozen, als opvolger van Mr. Terpstra
      - Werd in september 1953, 1954 en 1955 als derde op de voordracht voor het Tweede-Kamervoorzitterschap geplaatst
      - Als functionerend Tweede-Kamervoorzitter sprak hij tijdens een lange Kamervergadering eens de woorden: "Wie flauw valle, valle flauw."
      - Weigerde in 1945 een benoeming tot hoogleraar administratief recht in Leiden
      - Van hem werd op 14 oktober 1976 in Sneek een standbeeld onthuld
      - In de hal van het Tweede-Kamergebouw staat een borstbeeld van hem

      verkiezingen
      Stond in 1918 op een onverkiesbare plaats op de A.R.P.-kandidatenlijst in de kieskring XIV t/m XVII (Overijssel, Noord)

      niet-aanvaarde politieke functies
      Commissaris van de Koningin in Friesland, 1945

      pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
      - "De rode advocaat"
      - "The Walrus"
      - "Sherrybrandy", toel.: bijnaam die Churchill hem gaf

      woonplaats(en)/adres(sen)
      - Goënga, toel.: ook wel Goëngamieden
      - Leiden, van 1911 tot 1914
      - Sneek, van 1914 tot 1930
      - Amsterdam, Brahmsstraat 26, omstreeks 1938
      - Londen, Brown's Hotel (West-End), toel.: tijden W.O. II
      - 's-Gravenhage, Kanaalweg 113c, omstreeks 1949 en nog in 1959

      - Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, 28 augustus 1930
      - Grootkruis Orde van de Nederlandse Leeuw, 6 mei 1946

      erefuncties
      - erevoorzitter Vereniging voor Christelijke Schoolonderwijs te Sneek, vanaf 1930
      - lid erecomité tot huldiging van Pieter Jelles Troelstra

      militaire dienst
      - loteling negende regiment infanterie te Leeuwarden, van 8 maart 1905 tot 16 maart 1906
      - soldaat der infanterie, van 1 augustus 1913 tot 20 april 1915
      - korporaal der infanterie, van 20 april 1915 tot 17 mei 1915
      - sergeant der infanterie, van 17 mei 1915 tot 15 september 1915

      rang reserve-officier
      - reserve-tweede luitenant der infanterie, van 15 september 1915 tot 15 september 1915
      - reserve-eerste luitenant der infanterie, van 15 september 1915 tot 1 december 1919
      - reserve-kapitein der infanterie tot 10 januari 1921

      publicaties/bronnen
      - "Het Heimstättenrecht" (dissertatie, 1911)
      - "De tegenwoordige toestand van den schoolstrijd" (1918)
      - "Socialisatie of bedrijfsorganisatie" (1922)
      - "De strijd voor nieuwe maatschappijvormen" (1927)
      - "Eenige opmerkingen over de verhouding van handelsrecht en arbeidsrecht" (1930)
      - "Het vraagstuk van den radio-omroep" (1934)
      - "Television and its Genesis" (1937)
      - "Het B.W. en het administratief recht van 1838 tot heden" (1938)
      - "Eenige hoofdpunten van het regeeringsbeleid in Londen gedurende de oorlogsjaren 1940-1945" (1946)
      - "De scheuring van het Rijk, het drama van de indonesische crisis" (1951)
      - "Indonesia"
      - "Landgenoten: De radioroespraken van minister-president Prof.mr. P.S. Gerbrandy in de jaren 1940-1945 gehouden voor Radio Oranje en De Brandaris. Met inleiding door L. de Jong" (Franeker 1985)
      - Biografisch Woordenboek van Nederland, dl. I, 195
      - Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)
      - I.A. Diepenhorst, "Pieter Sjoerds Gerbrandy", in: C. Bremmer (red.), "Personen en momenten uit de geschiedenis van de Anti-Revolutionaire Partij" (1980)
      - E.A. van Kleffens e.a. "Prof.mr. P.S. Gerbrandy" (Kampen 1961), overdruk uit Antirevolutionaire Staatkunde 31 (nr. 10)
      - Pieter Sjoerd Gerbrandy. Tentoonstellingscatalogus Algemeen Rijksarchief 1985 ('s-Gravenhage, 1985)
      - C. Bremmer, D.Th. Kuiper en A. Postma, "Pieter Sjoerds Gerbrandy" (Franeker, 1985)

      Biografisch Woordenboek(en)
      biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

      In 1939 werd hij minister van Justitie in het kabinet-De Geer. Met zijn medeministers week hij 13 mei 1940 naar Engeland uit. Daar stelde hij zich onmiddellijk te weer tegen het defaitisme van de minister-president De Geer. Toen deze in september 1940 moest aftreden, werd Gerbrandy minister-president; tot 1942 bleef hij ook minister van Justitie en van 1941 tot 1942 tevens minister van Koloniën. Van 1942 tot 1945 stond hij aan het hoofd van een departement ‘Algemene Oorlogvoering’. Hij was te Londen de verpersoonlijking van Nederlands hechte verbondenheid met de geallieerden, herstelde door zijn vastberadenheid, zijn ondubbelzinnig gedrag en zijn felle taal het door De Geers houding geschokte prestige van de regering en genoot ook het vertrouwen van Churchill.
      Na de bevrijding van de zuidelijke provincies vormde Gerbrandy in februari 1945 een nieuw kabinet. Na de bevrijding van geheel Nederland trad hij af.
      Hij had weinig oog voor het nationalisme in Indonesië en verzette zich hardnekkig tegen de Indonesië-politiek van de regering, werd voorzitter van het Nationale Comité ‘Handhaving Rijkseenheid’ en onderscheidde zich in zijn protesten en pleidooien door grote felheid en weinig genuanceerde uitspraken. In 1955 werd hij minister van Staat.



Home Page |  What's New |  Most Wanted |  Surnames |  Photos |  Histories |  Documents |  Cemeteries |  Places |  Dates |  Reports |  Sources