Share Bookmark

Albertus Jacobus Duymaer van Twist

Male 1809 - 1887  (78 years)    Has 38 ancestors but no descendants in this family tree.

Personal Information    |    Notes    |    Event Map    |    All

  • Name Albertus Jacobus Duymaer van Twist 
    Birth 20 Feb 1809  Deventer, Overijssel, Nederland Find all individuals with events at this location 
    Gender Male 
    Death 3 Dec 1887  Diepenveen, Overijssel, Nederland Find all individuals with events at this location 
    Burial 5 Dec 1887  Deventer, Overijssel, Nederland Find all individuals with events at this location 
    Siblings 3 Siblings 
    Person ID I479089  Geneagraphie
    Last Modified 21 Feb 2007 

    Father Prof. Albertus Jacobus Duymaer van Twist,   b. 3 Jan 1775   d. 27 Nov 1820 (Age 45 years) 
    Mother Judith van Loghem,   b. 28 Jun 1776, Deventer, Overijssel, Nederland Find all individuals with events at this locationd. 19 Nov 1833 (Age 57 years) 
    Marriage 1 Jun 1800 
    Family ID F191433  Group Sheet  |  Family Chart

    Family Maria Joanna Beck,   b. 18 Dec 1812, Deventer, Overijssel, Nederland Find all individuals with events at this locationd. 24 Sep 1895, Diepenveen, Overijssel, Nederland Find all individuals with events at this location (Age 82 years) 
    Marriage 7 Sep 1837  Deventer, Overijssel, Nederland Find all individuals with events at this location 
    Family ID F191434  Group Sheet  |  Family Chart
    Last Modified 23 Apr 2004 

  • Event Map Click to hide
    Link to Google MapsBirth - 20 Feb 1809 - Deventer, Overijssel, Nederland Link to Google Earth
    Link to Google MapsMarriage - 7 Sep 1837 - Deventer, Overijssel, Nederland Link to Google Earth
    Link to Google MapsDeath - 3 Dec 1887 - Diepenveen, Overijssel, Nederland Link to Google Earth
    Link to Google MapsBurial - 5 Dec 1887 - Deventer, Overijssel, Nederland Link to Google Earth
     = Link to Google Earth 
    Pin Legend  : Address       : Location       : City/Town       : County/Shire       : State/Province       : Country       : Not Set

  • Photos Photos (Log in)Photos (Log in)

  • Notes 
    • Gouverneur-generaal, 1851-1856. Als jongeman nam hij deel aan de Tiendaagse Veldtocht.
      Hij was een tegenstander van de bevoorrechting van de Nederlandse Handel-Mij en tegen de uitbuiting van Nederlands-Indië als wingewest, dus tegen het Cultuurstelsel. Maar voor grote wijzigingen was de tijd nog niet rijp.
      Toch verlichtte hij de druk op de inheemse bevolking aanmerkelijk door incidentele maatregelen door o.a. vermindering van de Herendiensten, en de afschaffing van de pasarbelasting (mensen die met hun handel op de markt kwamen moesten over bijna alles belasting betalen aan de Chinese pachters.)
      Verder breidde hij het onderwijs aan inheemsen uit en richtte de eerste kweekschool voor inlandse onderwijzers op.
      Toch had zijn naam een slechte klank voor de aanvallen die Multatuli op hem heeft gedaan.

      - advocaat te Deventer, vanaf 1832
      - procureur te Deventer, vanaf 9 maart 1835
      - lid Tweede Kamer der Staten-Generaal voor de provincie Overijssel, van 16 oktober 1843 tot 13 februari 1849
      - lid Tweede Kamer der Staten-Generaal voor het kiesdistrict Kampen, van 13 februari 1849 tot 20 augustus 1850
      - lid Tweede Kamer der Staten-Generaal voor het kiesdistrict Steenwijk, van 7 oktober 1850 tot 22 januari 1851
      - voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 12 oktober 1850 tot 22 januari 1851
      - Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië, van 15 mei 1851 tot 22 mei 1856; benoemd bij K.B. van 21-01-1851 in plaats van de nog voor zijn vertrek overleden tot Gouverneur-Generaal benoemde mr. George Isaäc Bruce
      - minister van Staat, 1 augustus 1857
      - lid Tweede Kamer der Staten-Generaal voor het kiesdistrict Amsterdam, van 20 september 1858 tot 15 september 1862
      - lid Eerste Kamer der Staten-Generaal voor de provincie Zuid-Holland, van 19 september 1865 tot 13 oktober 1881

      - rechter-plaatsvervanger te Deventer, van 1836 tot 1851
      - lid Staatscommissie tot regeling van het Hoger Onderwijs, vanaf 1849
      - enkele locale bestuursfuncties

      lid Commissie van Rapporteurs voor de voorstellen tot Grondwetsherziening (Tweede Kamer der Staten-Generaal), 1848

      opleiding(en)
      - latijnse school te Deventer
      - studie Atheneum Illustre te Deventer, vanaf 12 augustus 1825
      - Romeins en hedendaags recht (gepromoveerd op dissertatie) Hogeschool te Leiden, van 18 mei 1829 tot 20 oktober 1832; summa cum laude

      - Beantwoordde in 1844 de vraag of er vanuit de Tweede Kamer een voorstel tot Grondwetsherziening moest worden gedaan, met "ja"
      - In 1848 woordvoerder van de middengroep der liberalen, die een gematigder Grondwetsherziening voorstond dan de Thorbeckianen
      - Stemde in 1848 vóór alle wetsvoorstellen tot Grondwetsherziening, met uitzondering van hoofdstuk II (alleen in eerste lezing tegen)
      - Na 1858 financieel en kolonieel specialist in de Tweede Kamer
      - Interpelleerde in 1875 minister Heemskerk over een door de Staat gesloten overeenkomst met de Rhijnspoorweg over een verbinding met Rotterdam
      - Een door hem ingediende en door de Eerste Kamer aangenomen motie hierover leidde tot een (korte) kabinetscrisis, die uiteindelijk overigens niet de val van het kabinet-Heemskerk tot gevolg had
      - Stemde in 1869 vóór het voorstel tot afschaffing van het dagbladzegel
      - Stemde in 1870 vóór het voorstel tot afschaffing van de doodstraf
      - Interpelleerde in 1879 minister Kappeyne van de Coppello over de ministeriële crisis

      Nam in 1856 een benoeming tot lid van de Tweede Kamer voor Steenwijk niet aan, vanwege zijn gezondheid

      - Weigerde een ministers-portefeuille (o.a. van Financiën en Koloniën) in 1849 en 1868
      - Weigerde in 1857 het ministerschap van Binnenlandse Zaken

      woonplaats(en)/adres(sen)
      Diepenveen, buitengoed Nieuw Rande tot 3 december 1887

      - Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, 6 december 1846
      - Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw, 21 november 1855
      - Grootkruis Orde van de Eikenkroon, 2 oktober 1856

      militaire dienst
      vrijwilliger compagnie jagers Tiendaagsche Veldtocht

      publicaties/bronnen
      "De pactis quorum objectum et physice, juridice vel moraliter imposibile, secundum juris Naturalis, Romani et Hodierni principia" (dissertatie)
      - Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, dl.II, 1459
      - J.A. Zwart, "A.J. Duymaer van Twist. Een historisch-liberaal staatsman. 1809-1887" (Utrecht 1939)
      - Levensbericht door P.A. van der Lith, in: Levensberichten van leden van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, 1890/1, 408
      - M.A. van Rhede van der Kloot, "Gouverneurs-Generaal en Commissarissen-Generaal van Nederlandsch-Indië 1610-1888"
      - Ned. Patriciaat, 1912

      - Neef van G.L. Baud, minister

      In 1829 behaalde Albertus Jacobus zijn kandidaatsexamen aan het Leidse universiteit en zette daar zijn studie voort. Hij onderbrak in 1831 zijn studietijd om mee te vechten met het jagerskorps van de Leidse studenten tijdens de Tiendaagse Veldtocht. Met promotie beëindigde Koos op 20 oktober 1832 zijn studie, waarna hij meteen weer naar Deventer verhuisde om daar als advocaat bij de rechtbank in dienst te treden.
      In 1835 werd hij procureur en 1838 rechter-plaatsvervanger. Albertus Jacobus had een karakteristieke wijze van redeneren: vanuit een bepaald punt ging hij op een voor ieder begrijpelijke wijze, maar met onverbiddelijke logica, naar zijn conclusie.
      Naast het beroepsmatige werk zette hij zich in voor de stedelijke gemeenschap: als bestuurslid van het St. Elisabethsgasthuis, lid van de Schoolcommissie en president commissaris van de Rijn- en IJselstoombootmaatschappij. Hij zette zich vooral in voor betere verkeersverbindingen met Deventer, om zo de ontwikkeling van de stad te bevorderen. Tot de beste vrienden van Van Twist behoorde George Isaac Bruce (zie hierboven). Verder was hij bevriend met W.H. Cost Jordens (1799-1875), rechter, politicus en numismaat, financieel specialist en grondig kenner van Deventers geschiedenis en tevens lid van de Tweede Kamer van de Staten-Generaal voor Overijssel. In juli 1843, toen Duymaer van Twist pas 34 jaar oud was, werd hij door de Overijsselse staten tot lid van de Tweede Kamer gekozen. Zijn speciale interesse ging uit naar financiële zaken. Van Twist wilde geen ministerpost, maar bleef liever in de Kamer, waarvan hij in de zitting 1850-1851 de onpartijdige doch strenge voorzitter was. Belangrijke wetten zijn tot stand gekomen tijdens zijn voorzitterschap. Kort na nieuwjaar 1851 vertrok Duymaer van Twist uit Deventer naar Den Haag, waar hij bij Koninklijk Besluit van 22 januari 1851 werd benoemd tot gouverneur-generaal. In eerste instantie voelde hij zich niet aangetrokken tot deze functie, maar door aandringen van vrienden , zijn verantwoordelijkheidsgevoel voor de publieke zaak en na
      enkele politieke verwikkelingen gaf hij zich gewonnen.
      Op 15 maart vertrok de nieuwe gouverneur-generaal met zijn echtgenote uit Deventer naar Batavia. Op 9 mei kwam hij aan op Batavia en werd plechtig ontvangen en voorgesteld. Duymaer van Twist was afgemeten en ingetogen, volstrekt rechtvaardig en burgerlijk eenvoudig, wat een grote overgang betekende voor Batavia en Buitenzorg (buitenverblijf van de gouverneur-generaal) die een voorganger kenden die helemaal inging op representatie. Albertus Jacobus vertoefde het liefst op Buitenzorg, waar hij rustig kon werken en genieten van de befaamde Plantentuin.
      Van Twists ambtsperiode was voor Indië, voor wat betreft de openbare orde, een rustige tijd. Toen op West Borneo de Chinezen in verzet kwamen tegen het Nederlandse gezag, markeren niet alleen conflicten zijn betrokkenheid bij de buitenbezettingen, maar ook het feit dat hij verschillende reizen maakte om persoonlijk op de hoogte te worden gehouden. Duymaer van Twist stond positief tegenover de uitbreiding van de beoefening van de wetenschappen van Indië en zorgde in 1851 voor de oprichting van een kweekschool voor inlandse onderwijzers te Soerakarta. Zo kwam het ook dat onder zijn bestuur voor het eerst kranten en tijdschriften verschenen op Java.
      Aan het eind van zijn loopbaan trok het ontslag van E. Douwes Dekker (Multatuli) als assistent-resident van Lebak grote aandacht. Van Twist handelde strikt rechtvaardig, maar een deel van de publieke opinie zag hem in dit geval als een landvoogd die ongevoelig was. Feiten en stukken wijzen erop dat hij het belang van zowel Douwes Dekker als van het land heeft gediend. Terwijl Douwes Dekker het leven van Albertus Jacobus zuur maakte, gaf Van Twist van tijd tot tijd toch financiële hulp aan hem. Aan het eind van de traditionele periode van vijf jaar ontving de lichamelijk nogal verzwakte Duymaer van Twist op eigen verzoek bij Koninklijk Besluit van 21 november 1855 eervol ontslag. Hij trad af op 22 mei 1856 en vertok twee dagen later naar Deventer.
      Het echtpaar vertok samen met hun zesjarig pleegdochtertje uit Indië. Anna Margaretha Frederika kwam bij de familie toen Christine Louise Penning Nieuwland, echtgenote van hun adjunt Jacob Carel Frederik baron van Heerdt was komen te overlijden. Anna huwde in 1872 de waterbouwkundige Ir. Wilhelmus Francois Leemans.
      Rond 1857 liet Van Twist een nieuw huis bouwen op het vervallen landgoed Nieuw Rande te Diepenveen, dat aangekocht was van de familie Slichtenbree.
      Na verbetering van zijn gezondheid liet Albertus Jacobus zich overhalen om weer zitting te nemen in de Staten-Generaal: eerst in de Tweede Kamer (1858-1862), daarna nog in de Eerste Kamer (1865-1881). Een herhaalde malen aangeboden ministerschap en het voorzitterschap van de Eerste Kamer weigerde hij. Veel tijd en aandacht besteedde de oud gouverneur-generaal aan de Maatschappij van Weldadigheid en aan de Nederlandse Mettray.
      Hij steunde grote projecten, zoals de aanleg van de spoorlijn Amersfoort-Deventer-Almelo. Verkeersverbeteringen met Deventer was een interesses van oudsher. De lijn werd geopend in zijn sterfjaar, vooral door toedoen van burgemeester H.R. van Marle (zie verderop).
      In september 1887 vierden de Van Twists hun gouden huwelijksjubileum met een groot feest. Nog in hetzelfde jaar, op 3 december, overleed Albertus Jacobus Duymaer van Twist. Reeds in 1864 had Van Twist voor zijn familie en hemzelf eigen graven gekocht op de Oude Begraafplaats aan de Diepenveenseweg te Deventer. Op 5 december 1887 werd hij in stille eenvoud begraven. Zijn weduwe leefde nog op Nieuw Rande tot 24 september 1895 en werd bij haar man begraven.



Home Page |  What's New |  Most Wanted |  Surnames |  Photos |  Histories |  Documents |  Cemeteries |  Places |  Dates |  Reports |  Sources